De overlevingsgids voor de minima bevat tips, truucs en aanwijzingen om op een minimuminkomen te overleven. In zijn algemeenheid geldt echter, dat wanneer je inkomen structureel te laag is je in de schulden kunt komen en dat een oplossing moeilijk is. Behalve van persoonlijke omstandigheden en keuzen is dit een gevolg van het feit, dat de uitkeringen en sommige lonen structureel te laag zijn om van te leven. Zeker in deze tijden van crisis en werkloosheid worden velen geconfronteerd met een structureel te laag inkomen.
De bedoeling van de overlevingsgids is een eerste leidraad met adviezen te zijn voor mensen die weinig geld hebben om de eindjes aan elkaar te knopen en oplossingen te bedenken voor problemen die ze in de dagelijkse strijd om te overleven tegenkomen. We proberen als Bijstandsbond en Wereldse Wijk onze ervaringen en kennis in dat opzicht met anderen te delen. De spreekuurmedewerkers van de Bijstandsbond en de advocaten waarmee wij samenwerken houden zich dagelijks bezig met het vinden van oplossingen. Daarnaast is het zo, dat tegenwoordig op internet ontzettend veel te vinden is over tips om goedkoop te leven, gezond en toch goedkoop te eten, (vrijwilligers) werk te vinden, etc. Er is een hele beweging op internet aan de gang in de vorm van projecten en initiatieven om mensen met een minimuminkomen te ondersteunen, van alternatieve ruilsystemen tot collectief wonen projecten. Wij proberen daar de dingen uit te vissen waar meerdere mensen wat aan kunnen hebben. Die beweging bestaat niet alleen op internet. Overal in het land gaan groepen mensen bij elkaar zitten om lokale projecten op te zetten waarbij ze elkaar kunnen ondersteunen. Verder probeert de overlevingsgids de weg te wijzen in bureaucratische doolhoven. Het is mogelijk een klacht in te dienen tegen van alles en nog wat. Je kunt het zo gek niet bedenken of er zijn wel instanties die je daarover adviseren en tips geven. Maar al die instanties zijn lang niet altijd onafhankelijk. In de overlevingsgids proberen we dat een beetje bij elkaar te brengen en wat overzichtelijker te maken. Het is niet de bedoeling dat de overlevingsgids antwoord op alle vragen geeft. Je kunt het doorlezen of erin zoeken en er tips uithalen waar je misschien iets mee kunt.
Er is een indeling in verschillende rubrieken zoals bijstand, wonen, reizen, sport, dakloosheid, schulden, vervoer, etc. Vele aspecten van het dagelijks leven komen kort ter sprake. Je kunt de vragen in de rubriek bekijken in een index met vragen. Maar er zit ook een zoekfunctie in waarin je een trefwoord kunt intypen.
De gids kent drie niveau’s. Op het algemene niveau geven we tips over regelingen en mogelijkheden die voor het hele land gelden. Het is vooral bij de bijstand en het minimabeleid zo, dat er grote lokale verschillen kunnen zijn. Maar ten aanzien van vele onderwerpen geldt dat niet. En ook in de bijstand en de minimaregelingen zijn er landelijke regelingen waar de gemeenten niet van mogen afwijken. Op het tweede niveau proberen we in te zoemen op de situatie in Amsterdam. En op het derde niveau specifiek op Amsterdam West, want ook in Amsterdam zijn er op stadsdeelniveau verschillen. Deze laatste twee niveau’s zijn voor anderen buiten Amsterdam belangrijk als voorbeeld van de mogelijkheden, maar we vertellen anderen buiten Amsterdam ook hoe ze op de hoogte komen via informatienummers en websites, van lokale regelingen in andere plaatsen.
De gids is nog in opbouw en er worden bijna dagelijks antwoorden op vragen aan toegevoegd. Wij stellen het erg op prijs als mensen tips geven. Ze kunnen ons bellen op 020-6898806 of info@bijstandsbond.org
Daarnaast organiseren wij in october en november verschillende bijeenkomsten in Amsterdam, waar de overlevingsgids aan de orde komt. Mensen kunnen naar onze bijeenkomsten komen en kritiek geven of aanvullingen. Die bijeenkomsten worden aangekondigd onder de rubriek ‘nieuws’.
Een mooi voorbeeld van een tip vinden wij dat je in Hemavestigingen waar een restaurant bij is je op bepaalde tijden ’s morgens voor 1 euro een kopje koffie, een croissant en een broodje ei kunt krijgen. Als je een keer op pad bent en je wilt niet veel geld uitgeven is dat een optie. In Amsterdam weet ik maken ontzettend veel mensen met een minimumuitkering er gebruik van. Maar daarmee stuit je meteen ook op de dilemma’s die je bij het schrijven van zo’n overlevingsgids tegenkomt. Want de Hema doet dat natuurlijk om mensen de winkel binnen te lokken in de hoop dat ze dan wat gaan kopen. En als wij het vermelden, dan maken we eigenlijk gratis reclame voor de Hema. En je kunt je ook afvragen of dit voedsel wel zo gezond en milieuvriendelijk is. We gaan niet alle commerciele aanbiedingen op de website opnemen, maar sommige misschien wel als je er echt iets aan hebt. En dan maken we ook een pagina of enkele pagina’s waarin we uitleggen hoe supermarkten en andere commerciele bedrijven de mensen door bijvoorbeeld de inrichting van de winkel en de opzet van zogenaamde aanbiedingen proberen te manipuleren en aan te zetten tot kopen van dingen die ze niet nodig hebben, waar je niets aan hebt of die duurder zijn dan ze op het eerste gezicht lijken. Wat milieuvriendelijk en gezond voedsel betreft proberen we vooral tips te geven hoe je goedkoop daaraan kunt komen en hoe je die twee dingen op elkaar kunt afstemmen. Er zijn bijvoorbeeld websites over goedkoop leven die adviseren goedkoop blikvoedsel, vreselijke rotzooi, te kopen als je moeilijk zit. Die nemen we niet op. Maar aan de andere kant zijn er ook websites, over geldloos leven en de vrekkenbeweging bijvoorbeeld, een hele beweging op internet, die hun tips en adviezen voortdurend omgeven met allerlei meer of minder hoogdravende moralistische praatjes. Dat doen wij niet.
De gids heeft drie doelgroepen. In de eerste plaats de individuele persoon met een minimuminkomen. We hebben daarbij niet de illusie dat we iedereen bereiken. Met name onder de mensen met een minimuminkomen zijn er nog veel, die niet zo goed met de moderne digitale media kunnen omgaan of die geld hebben voor dure computers en smartphones. Maar er is ook een categorie niet perse hoger opgeleiden, die graag wat puzzelt om goedkoper uit te zijn of om voorzieningen te vinden en die dat mondeling ook weer aan anderen zoals buren of familieleden of vrienden doorgeven. De tweede categorie zijn de vele vrijwilligers die op spreekuren werkzaam zijn om tips voor verwijzingen te vinden naar hulpverlening die ze zelf niet kunnen afhandelen of om tips te geven waar ze mensen op kunnen wijzen. De derde categorie mensen is misschien gedeeltelijk overlappend met de eerste twee, nl degenen die meer collectief iets willen doen. Daarvoor hebben wij een index ‘belangenbehartiging’ gemaakt en dit is bedoeld in de ruime betekenis van het woord. Het is allemaal in opbouw, maar we krijgen bij de Bijstandsbond soms vragen als ik wil in mijn dorp of stad of wijk een groep lotgenoten in de bijstand of een andere doelgroep oprichten, hoe doen we dat? Waar moeten we op letten? Daar proberen we concrete aanwijzingen voor te geven.