Globaal zijn er drie belangrijke inadequate houdingen die mensen aannemen in gesprekken met hulpverleners of ambtenaren die een bepaalde beslissing nemen. Enkele tips.

Achtergrond:

Tip 1: veel meer tips en wat je kunt doen in onderhandelingen vindt je onder de positie van de ambtenaren in bureacratiën . Het is belangrijk, hoe je je voorbereidt ten aanzien van de manier, waarop je de bureaucratie benadert. Neem zelf het initiatief en hou dat. Laat je het initiatief niet uit handen nemen, en ga niet te lang afwachten. Het is van het grootste belang, een heldere vraag te formuleren, c.q. een helder, samenhangend verhaal te houden.

Terug naar de houding die de mensen vaak aannemen

De eerste houding is die van mensen die informatie achterhouden en die zich beter voordoen dan ze zijn. Bedenk dat je als je bijvoorbeeld in de wachtkamer van een ziekenhuis zit je de neiging hebt een soort decorum op te zetten waarbij je je beter voordoet dan je bent. Dit is volkomen normaal. Je wilt graag als volwaardig mens functioneren en overkomen en je wilt niet met alles en iedereen je privé zaken delen, of dit nu anonieme verpleegsters zijn, onbekende artsen of andere hulpverleners. Tegelijkertijd, wanneer je ergens aanklopt om hulp kan dit ook een valkuil zijn. Je doet je beter voor dan het in werkelijkheid is en je ontkent bepaalde problemen tegenover de hulpverleners. Dit kan het er toe leiden dat uit de gesprekken iets anders komt dan je gewenst hebt. Omdat aan je problemen voorbijgegaan wordt en er in feite niks voor je wordt gedaan.

Het is ook een beetje afhankelijk van de positie van een hulpverlener en zijn of haar functie. Echt onafhankelijke hulpverleners zullen wel wat voor je doen, maar helaas kunnen ze er ook belang bij hebben dat niet te doen. Bijvoorbeeld bij een keukentafelgesprek zoveel mogelijk afschuiven op de naaste mantelzorgers.

De tweede houding kan verbonden zijn met angsten dat de machtige hulpverlener bijvoorbeeld een klantmanger van de sociale dienst je in een bepaalde richting wil duwen, vooral als de klantmanger aan het begin van het gsprek al aangeeft wat er moet gebeuren. Je kunt dan dichtslaan en zwijgen en niet meer reageren op de voorstellen van de hulpverlener, waarna die 'afspraken' met je maakt waar je niet tegen protseteert, terwijlje het er niet mee eens bent. In dat geval is een optie eventueel samen met een vertrouwenspersoon een brief op te stellen, waarbij je rustig over de brief kunt nadenken en dingen op een rijtje zetten waar je tijdens het gesprek niet toe in staat was.

De derde houding is dat de problemen je naar het hoofd stijgen en dat je niet meer weet waar je moet beginnen. Je overspoelt de hulpverlener met een reeks van verhalen en je weet geen concrete hulpvraag te formuleren. Het is ook hier weer dat het gevaar dreigt dat misschien niet uit het gesprek komt wat je er toch van had verwacht.

Tips

Dit zijn natuurlijk drie uitersten in de houding die mensen kunnen aannemen. Wat zijn nu de tips die je in dit verband kunt geven? Het beste is de situatie zo reëel mogelijk te schetsen. Maar niet zomaar. Het kan van belang zijn de doelstellingen die je hebt bij een gesprek van te voren te formuleren. Wat wilt u in het gesprek bereiken? Wat is eigenlijk de hulpvraag? Of wat wil je met het gesprek bereiken? Het moet niet zo zijn dat je met een heel verhaal komt over alle ellende die je meemaakt en dat de hulpverlener maar moet zien er een concrete vraag uit te destilleren. Dan laat je de beslissing aan een ander over. Voordat je het gesprek hebt met de hulpverlener kun je het beste eerst overleggen met iemand die je vertrouwt. En dan concrete vragen doornemen. Wat is mijn doelstelling van het gesprek? Hoe wil ik dat bereiken en wat zouden de eventuele belemmeringen kunnen zijn om die doelstellingen te bereiken en welke informatie deel ik wel en welke niet en welke eventuele argumenten ga ik aanvoeren.

Dat vooraf gesprek kan helpen om je hulpvraag goed te formuleren. Het is eigenlijk een bewustwordingsproces in communicatie met iemand die je vertrouwt. Denk niet te snel ik weet het allemaal wel. Dat is wel zo maar zo’n vooraf gesprek kan helpen om het alle maal nog eens goed op je netvlies te krijgen. Het moeilijkste is om van te voren keuzes te maken. Je moet ervan uitgaan dat wanneer je een ambivalente houding aanneemt je de ander dus de hulpverlener of ambtenaren de beslissing laat nemen.

Vaak maken hulpverleners deel uit van wat wel een bureaucratie wordt genoemd. Nu is het zo, dat in zo’n bureaucratie heel andere uitgangspunten en wetten gelden dan wij in de dagelijkse omgang met elkaar gewend zijn. Elders op deze website wordt uitgelegd hoe bureaucratieën in elkaar zitten. Een voorbeeld. Iemand krijgt een standaardbrief in de bus met een bepaalde mededeling. Die brief kan aan soms duizenden mensen zijn gestuurd maar veel mensen denken dan ik krijg een persoonlijke brief. Daarbij kan je beledigd raken over bepaalde passages in de brief omdat die helemaal niet op jouw situatie van toepassing zijn. Mensen denken dan dat ze dingen moeten gaan doen. Maar dat is soms niet zo.

Er zijn in veel plaatsen spreekuren waar je ondersteuning kunt krijgen. Zo zijn er spreekuren waarbij de mogelijkheid bestaat dat er iemand met je meegaat. De Bijstandsbond medewerkers doen dat ook. Die persoon kan dan als getuige optreden en af en toe wat naar voren brengen. Overeenkomstig de Algemene Wet Bestuursrecht mag een overheidsinstelling zo’n metgezel niet weigeren wanneer je samen een verklaring of machtiging hebt opgesteld. Zo-even werd gezegd dat je metgezel als getuige kan optreden. Het kan echter ook zijn dat je de zaak niet vertrouwt en dat je hardere bewijzen wilt over wat er gezegd of eventueel beloofd is. In dit geval kun je het gesprek opnemen. Dan moet je afwegen of je het gesprek vriendelijk wilt houden of niet. Je kunt ook vooraf inzage in je dossier vragen.

Veel mensen zijn bang om zulk soort dingen te doen. Ook zijn veel mensen bang om een bezwaarschrift of een klacht in te dienen. Ze denken dan dat de desbetreffende ambtenaar een hekel aan je krijgt en dingen gaat bedenken om je te pakken. Hoewel dit kan voorkomen mag van de ambtenaar een professionele houding worden verwacht. Hier spelen de voordelen van de bureaucratie die er ook zijn. De ambtenaar moet zonder persoonlijk te worden zonder aanzien des persoons iedereen gelijk behandelen volgens van te voren vastgestelde procedures. Dus dat de ambtenaar je een douw wil geven loopt in de praktijk niet zo'n vaart.

Wat kan ik doen?

Je kunt basiskenmerken van bureaucratieën nalezen. Ook kun je de problemen waar bureaucratieën mee te maken hebben nalezen. Verder is er een artikel over het sociaal panopticum. Ook is er de analyse van de positie van de ambtenaren of functionarissen Het vierde artikel gaat over de positie van de klant in een onderhandelingssituatie.

Bezoekadres Bijstandsbond: Da Costakade 162, 1053 XD in het gebouw Tetterode op de hoek van de Kinkerstraat ter hoogte van de Bilderdijkstraat, tram 7,17,12 en 10.